Joodse kunst en cultuur
Een algemeen voorkomende misvatting is, dat jodendom en kunst onverenigbaar zijn. Joodse kunstenaars zouden in hun vrijheid belemmerd worden door de strenge woorden uit de Tora: Je zult je geen gesneden beeld maken, noch enige gestalte van wat boven in de hemel is, noch van wat beneden op de aarde is, noch van wat in de wateren onder de aarde is.
Het beeldenverbod is nooit in absolute zin toegepast. Het heeft te maken met de aanbidding van afgoden, maar er is geen verbod op het vervaardigen van voorwerpen in de context van de eredienst. Dit bewijst alleen al de rijkdom aan versierde joodse handschriften, wandschilderingen en mozaïeken in synagogen, van figuren voorziene grafstenen en de vele rituele voorwerpen van kunsthistorische waarde.
Al vanaf de middeleeuwen zijn er uitwisselingen met andere culturele en artistiek tradities - het christendom en de Islam – en bouwen niet-joodse architecten in uiteenlopende stijlen voor joodse opdrachtgevers (Toledo). Maar ook in steden als Venetië, Praag en Amsterdam is nog veel terug te vinden van de joodse cultuur.
Joodse kunst en architectuur zijn tot de 20e eeuw altijd artistieke uitingen geweest waarin de Joodse traditie en cultuur op herkenbare wijze doorwerken en waaruit blijkt dat de maker zich emotioneel betrokken voelt bij de geschiedenis van het Joodse volk en dat kan ook betrekking hebben op niet-religieuze onderwerpen zoals momenten uit het dagelijkse leven (M. Oppenheim, J. Israëls, M. Liebermann). In de loop van de vorige eeuw zijn er echter ook joodse kunstenaars, die hun wortels in de eigen tradities niet als enig uitgangspunt voor hun kunstwerken nemen (M.Chagall, F.Nussbaum, Ch.Salomon).
Na 1945 reageren joodse kunstenaars en architecten op de verschrikkingen van de holocaust en op de ontluikende joodse staat. Israëlische kunstenaars integreerden de holocaust in de beeldende kunsten, in monumenten en museumgebouwen (J. Borofsky, D. Karavan, M.Safdie). Joodse kunstenaars en architecten spelen een integrale rol in alle verschillende artistieke stromingen van de moderne pluralistische samenleving (Zvi Hecker, R. Kitaj, N. Goldin).
